Onun tek suçu kadın olmaktı.
Solmaz adlı İranlı bir kadının doğum çığlıklarıyla açılan Daire, İran’da erkek çocuk bekleyen bir erkeğe yapılabilecek en son şeyi yapmış, ona bir kız çocuk doğurmuştur. Kızının başına geleceklerden korkan annesi, çocuğun cinsiyetini erkek tarafından gizlemeye karar verir.
Bu arada Maedeh, Arezou ve Nargess hapishaneden yeni çıkmışlardır ve Nargess’in çocukluğunu geçirdiği köye dönmek istemektedirler; ancak bu kadarını bile istemek, ‘yalnız’ (yani yanlarında herhangi bir erkek bulunmayan) kadınlar için fazla görülmektedir.
Yönetmenliğini Cafer Pinahi’nin yaptığı bu İran filmi, kadınlara yönelik toplumsal baskıyı irdeliyor. Venedik Film Festivali’nde Altın Arslan ödülü dahil, toplam 5 ödül kazanan ‘Daire’, San Sebastian Film Festivali’nde ‘yılın filmi’, Uruguay Film Festivali’nde de ‘en iyi film’ dahil 4 ödül birden kazandı.
Senaryosunu Kambuzia Partovi’nin yazdığı ‘Dayereh – The Circle – Daire’ erkeklerin şehri Tahran’da geçiyor ama sadece İran’daki kadını anlatmıyor. Dünyanın birçok ülkesinde kadınların karşı karşıya kaldıkları olumsuzlukları sembolik bir dille resmediyor.
Solmaz adlı İranlı bir kadının doğum çığlıklarıyla açılan Daire, İran’da erkek çocuk bekleyen bir erkeğe yapılabilecek en son şeyi yapmış, ona bir kız çocuk doğurmuştur. Kızının başına geleceklerden korkan annesi, çocuğun cinsiyetini erkek tarafından gizlemeye karar verir.
Bu arada Maedeh, Arezou ve Nargess hapishaneden yeni çıkmışlardır ve Nargess’in çocukluğunu geçirdiği köye dönmek istemektedirler; ancak bu kadarını bile istemek, ‘yalnız’ (yani yanlarında herhangi bir erkek bulunmayan) kadınlar için fazla görülmektedir. Film, bu üç kadından sonra odağına yine hapishaneden yeni çıkmış bir kadın olan Pari’yi, Pari’nin arkadaşı hemşirelik yapan Elham’ı, ‘yalnız’ bir anne olan Nayereh’yi ve fahişelik yapan Mojgan’ı alarak ‘çemberi’ tamamlar.
İran’da gösterimi yasaklanmış olan ama bizim iki yıl önce İstanbul Film Festivali’nde seyretme imkânı bulduğumuz Jafar Panahi’nin 2000 yapımı filmi Daire, biraz gecikerek de olsa bu ay vizyona giriyor. Daire, sekiz ayrı kadının pek de sıradan olmayan günlük hayatlarından birer kesit sunarak, İran’da bir kadın olarak yaşamanın nasıl bir şey olduğunu tüm ürperticiliğiyle perdeye yansıtan bir film,,,
Daire
Yönetmen: Cafer Pinahi
Oyuncular: Nargess Mamizadeh, Maryiam Palvin Almani, Mojgan Faramarzi, Elham Saboktakin, Monir Arab
Senaryo: Kambuzia Partovi
Görüntü Yönetmeni: Bahram Badakshani
Prodüksiyon Tasarımı: Iraj Raminfar
Makyaj: Hemasseh Malaki
Set Dekorasyonu: Vajid Allah Fariborzi
Türkiye Dağıtımı: Monad Film
Gösterim Tarihi: 10 Ocak 2003